"Bottom-up"

Naa na poy bag-ong konsepto nga gi-introdyus karon ang gobyerno diha sa pagplano pinaagi sa National Anti-Poverty Commission (NAPC). Kini ang “bottom-up” (ubos-pataas) nga proseso sa pagplano ug pagtakda sa national budget. Actually dugay na ni nga konsepto, ilabi na alang sa mga NGOs ug POs nga natugsaw diha sa kalihokang pangkausaban sa taas na nga panahon. Bag-o lang ni sa gobyerno kay dili man god ni iyang naandan sa taas nga panahon niyang pagtunhay.

Subay niini, gisugo ang mga Local Government Unit (LGU), ilabi na kadtong adunay taas nga ihap sa mga kabos, sa paghimo og plano nga pinasikad gayod sa kahimtang sa ilang katawhan sa mga katilingban.

Adunay natumbok ang NAPC nga 600 ka mga munisipyo nga anaay taas nga poverty incidence sa tibuok nasod.  Matod sa NAPC dili makompleto ang national budget karong sunod tuig 2013 hangtod dili makasumite og Local Poverty Reduction Action Plan (LPRAP) ang mga LGU ilabi na kining naapil sa 600 ka nasangpit nga mga munisipyo.

Gusto kuno sa administrasyon ni Pres. Aquino nga undangon na ang naandan sa mga ahensiya nga nakabase sa kaulohan nga maoy magplano alang sa katawhan sa mga probinsiya. Ug ang pinakamahinungdanon, wad-on na kuno ni Pnoy ang naandang “lump sum” o bulto-bulto nga budget sa mga ahensiya kay mao kuno kini nahimong gatasan sa mga opisyal sa  sa gobyerno. Ug kining LPRAP maoy usa sa mahinungdanong lakang aron mawala ang lump sum kay naa na may konkretong mga proyekto nga mahimong gamitong sumbanan unya sa mga ahensiya sa pagtakda sa ilang mga prayoridad karong 2013.

Aron gyod mapakita nga masalmoton (participatory) ang paghimo sa LPRAP, gimando gyod sa NAPC nga ang team nga maghimo sa plano kinahanglang 50-50 ang komposisyon; 50% gobyerno, 50% NGOs ug POs.

Sa  Lanao del Norte, gitagaag kutob Marso 15 karong tuiga ang mga munisipyo dinhi aron sa pagsumiter sa ilang tagsa-tagsa ka LPRAP.

Bibo ug madasigon ang kasagarang nagsalmot sa panday-buhat para sa LPRAP niadtong nakalabayng semana. Apan di gyod malikayan nga naa poy nagduha-duha sa kamatinud-anon (tingale, katakos) sa pamunoan ni Pnoy nga mahimo niya ang iyang mga laraw alang sa kausaban. Basta, kasagaran sa mga LGU interesado gyod pod sila ining “bottom-up.”

Nindot ning maong kalamboan. Dalaygon. Hinaot unta dili ningas cogon.